Fjala e Ministres së Kulturës, znj. Mirela Kumbaro në ditën e përfundimit te punimeve në kuadër të projektit “Rehabilitimi i Manastirit të Shën Marisë dhe peizazhit në Parkun Arkeologjik të Apollonisë”

“PRANË DETIT, AFËR LUMIT, MES DY PASQYRAVE UJORE ËSHTË VENDI I PËRSOSUR I NJË PARKU TË TILLË ARKEOLOGJIK SI APOLLONIA.. KËTË MREKULLI E KEMI FALË PËRPJEKJES SË LEON REY-T, ARKEOLOGUT, QË NË TË GJALLË IU NDALUA RIARDHJA NË SHQIPËRI NË KOHËN E KOMUNIZMIT, POR EDHE FALË MJESHTRAVE SHQIPTARË TË ARKEOLOGJISË, QË VAZHDUAN PUNËN NË KËTË KOHË. HASAN CEKA DHE SKËNDER ANAMALI, SELIM ISLAMI, ETJ,DO TË VAZHDONIN TRADITËN E MIRË TË NISUR NGA REY. E MË PAS TË TJERËARKEOLOGË JANË MAGJEPSUR NGA GËRMIMET NË KËTË PARK. ISHTE GATI E PAIMAGJINUESHME PËR MUA, NË MINISTRINË E KULTURËS, SE DO VINIM NË KËTË DITË, KUR NË VITIN 2013 PAK FARE PAK MUAJ PASI KISHA MARRË DETYRËN E RE PËR TËDREJTUAR MINISTRINË E KULTURËS, VENDOSËM T’I HYJMË APLIKIMIT PËR KËTË PROJEKT PRANËDELEGACIONIT EUROPIAN. MË DUHET TA THEM , QË KOLEGËT E DELEGACIONIT ISHIN MËBESIMPLOTË SE SA UNË ATË KOHË. ISHTE PROCES I GJATË PROCEDURA E PËRZGJEDHJES, POR IA DOLËM. ISHTE PROCES SHUMË I GJATË DHE I VËSHTIRË PËRGATITJA E PROJEKTIT, NJËSOJ SI NË ATO LEGJENDAT QË PERSONAZHI KAPËRCEN 7 MALE, 7 LUMENJ E 7 KODRA, EDHE KY PROJEKT ËSHTË KTHYER NGA TË GJITHA ANËT, 5 HERË NË KESHILLIN KOMBËTAR TË ARKEOLOGJISË E 5 HERË NË KËSHILLIN KOMBËTAR TË RESTAURIMIT, NGA SPECIALISTËT E FUSHËS, POR EDHE SEPSE APOLLONIA ËSHTË NAZIKE, DELIKATE, PLOT MISTERE, KUDO KU E PREK TË NXJERR NJË LULE „MOS MË PREK“ DHE TA BËN PUNËN SA EMOCIONUESE AQ EDHE TË MBUSHUR ME ANKTH. TE TILLË E KANË ZBULUAR PAK NGA PAK APOLLONINË JO VETËM LEON REY DHE DHELPRA E TIJ, TASHMË LEGJENDARE, QË I TREGOI RRUGËN PËR ZBULIMIN QYTETIT ANTIK, POR EDHE KONSULLI POUQUEVILLE FRANCEZ I ALI PASHAIT, EDHE STUDJUESJA UDHËTARE EDIT DURHAM BRITANIKE E DASHURUAR ME SHQIPËTARËT E DERI TE PUZANOVA RUSE E ARKEOLOGËT SHQIPTARË TË PAÇMUAR SA DUHET PËR PASIONIN E DOKUMENTIMIN QË KANË LËNË. NJË NGA FILLIMET E VIA EGNATIA-S, QENDËR MES LINDJES DHE PERËNDIMIT, MES ÇEZARIT DHE POMPEIT, VEND I MAGJISTRATËVE DHE FILOZOFËVE, VEND I AMVISAVE DHE BURRAVE TË MENÇUR, I EKONOMIQARËVE DHE LARGPAMËSVE, APOLLONIA ËSHTË NJË HISTORI KU KRYQËZOHEN VENDET, EPOKAT, KULTURAT. INVESTIMI I DELEGACIONIT EUROPIAN NË BASHKËPUNIM ME MINISTRINË E KULTURËS, ISHTE NJË AVENTURË E BUKUR, SOLIDE DHE SHEMBULLORE. KËTU ËSHTË EDHE PORTIKU QË RIHAPET E KU EKSPOZOHEN SOT SKULPTURA TE GDHENDURA NE MERMER, PJESË TË KOLEKSIONIT TË PASUR APOLONIAT. NË KËTË QYTET ARISITOKRATIK, VETË PERANDORI AUGUST MËSOI ORATORINË DHE LËVRUAN NDERSHMERISHT DREJTËSINE SHUME ZYRTARE TE LARTE E INDIVIDE TE RENDESISHEM, POR EDHE GJYKATËS. PJESA ME INTERESANTE E KOLEKSIONIT ESHTE PADYSHIM AJO E LIDHUR ME PANTEONIN APOLONIAT, PERENDITE QE VENEROHESHIN NGA QYTETI. APOLONI, POR EDHE ATHINAJA, NE NJE POZË PAQËSORE, DALLOHET NGA PARZMORJA ME KOKEN E GORGONES MEDUZE, QE I MBULON GJOKSIN. AJO ËSHTË E PREFERUARA IME. GORGONA ME FUNKSIONIN E SAJ MBROJTES NUK DI NËSE NA MBRON APO E MBROJTËM, POR SYTË E KËQINJ QË VIJNË VËRDALLË NUK E MUNDIN DOT ATHINANË, MË BESONI! RRADHITEN NE PORTIK DHE SHTATORET E ZONJAVE, MATRONAVE, ME VESHJE ELEGANTE, ME PALA E KINDE. KY PORTIK, SI DHE GJITHE MUZEU, NEPERMJET GJETJEVE TE NDRYSHME NA MESON SE APOLLONIATET PARAPELQENIN ARTIN DHE ARKITEKTUREN. ATA ZBUKURUAN QENDREN E QYTETIT ME VEPRA TE GDHENDURA NE MERMER. KETO STATUJA E MBISHKRIME TRANSMETONIN DIKUR MESAZHE, JEHONA E TE CILAVE NA VJEN ME PJESEZA EDHE SOT NE KETE ARKADE TE POPULLUAR ME VEPRA ARTI. KETO TE FUNDIT, JANE QOFTE MODELE TE ARDHURA NGA KRYEQENDRA E PERANDORISE, ROMA, POR EDHE PROTOTIPE TE KRIJUARA NGA MJESHTRIT NE ATELIETE/PUNISHTET E QYTETIT. NUK E FSHEH QË MË KUJTON JO PAK NGA KANTIERET E RILINDJES URBANE SOT. PUNISHTE APOLONIATE SOT, JANË DUBLUAR NGA RESTAURATORËT TANË TË KISHËS, ARTISTËT E MOZAIKËVE QË I SHFAQEN PUBLIKUT PËR HERË TË PARË, DHE UNË DUA T’I FALENDEROJ ME GJITHË ZEMËR TË GJITHË, QË NGA ARTA DOLLANI QË I KA NDENJUR MBI KOKË GJITHË KËTIJ PROCESI DERI TE PUNËTORI MË I THJESHTË POR QË KA PUNUAR GJITHË KËTO MUAJ MES KËTYRE BUKURIVE. I SHTOHET KËTIJ PARKU JO VETËM BUKURIA POR EDHE LEHTËSIA E SHËRBIMI PËR TURISTË E STUDJUES, QË NGA PARKINGU E RRJETET E INFRASTRUKTURA. SHUMË SHPEJT INSTALOJMË DHE BILETARINË ELEKTRONIKE NË BASHKËPUNIM ME AADF, DHE KRIJOJMË MODELIN SE SI DUHET TË ORGANIZOHET NJË PARK ARKEOLOGJIK. AUTORET ANTIKE E CILESUAN QYTETIN SI “MAGNA URB ET GRAVIS” –QYTET I MADH E HIJERENDE – E ASHTU DUKET QENDRON DHE SOT! GATI PËR NË EUROPË PËRMES KULTURËS SIÇ HERËT KA QENË. FALEMINDERIT ROMANA PËR KËTË BASHKËPUNIM FALEMINDERIT PROFESOR PIRRO THOMO DHE GJITHE DUARARTEVE QË E NXORRËN NË DRITË!”.