Fjala e Ministres Kumbaro në “Çmimet Kombëtare të Letërsise 2013”

Përshëndetje,

Mirësevini, në një cikël të ri të çmimit letrar të vitit që Ministria e Kulturës ka nderin të japë sivjet, për të parën herë, ndryshe.

Vetëm 2 çmime:

atë të veprës më të mirë letrare dhe atë të përkthimit më të mirë letrar.

Gara e çmimeve është e rëndësishme kur ajo është e vërtetë.

Sepse letërsia ka nevojë të nxitet, sepse krijimtaria ka nevojë të mbështetet,

se krijuesit duhen falenderuar dhe nderuar nga ne,

sepse lexuesi  kërkon edhe të orientohet në leximet e tij,

të edukohet në mënyrë të besueshme, profesionale, cilësore e pa zallamahi, pa bujë, pa thashetheme,

çka një juri e vërtetë, e paanshme, e qetë dhe e besueshme e bën me pasion

Bash për këtë, Jurinë dua ta falenderoj me gjithë zemër sot

Brikena Çabej, Saverina Pasho, Rita Petro, Ridvan Dibra dhe Ben Andoni

Po i falenderoj sot se qysh kur kanë filluar punën, në qershorin e këtij viti nuk i kam takuar asnjëherë, nuk e di ku kanë punuar, vetëm e di që kanë punuar, lexuar, dhe kanë vendosur dje fituesit e sotëm.

Nuk do të shtirem para jush e të them se unë i mësova sot dy veprat fituese.

M’i thanë dje!

Dhe jam befasuar këndshëm!

Lumturi letrare është çmimi i fituar nga Thanas Medi !

Pranoj që nuk kam arritur ta lexoj. Nuk e njoh autorin. Di që është në librin e dytë të tij, dhe siç sugjeron bindshëm juria është një zbulim i vyer i letrave shqipe të vitit 2013!

U përpoqa ta shfletoj në 24 orët e fundit, duke ndjerë në ajër  tharmin e një letërsie të veçantë, të munguar dhe të mbushur me ethe njerëzore e me drama kolektive, me larmi jetësh kulturore e historike. Fate njerëzore dhe diversitet kulturor, nga ato që i mbartim me vete si breshka zhguallin e vet, si vllehët kasollet e tyre!

Ky roman i shkruar mbi faqen e bardhë të harresës, është një histori me aromë vllehe, lëng toke dhe damarë burri e gruaje plot pasion.

Është një lexim i pashmangshëm ky i librit të Thanasit të cilit unë i uroj mirësardhjen në botën e letrave të bukura duke e paralajmëruar se sapo i ka hapur derën pritshmërive tona në rritjen për librat e tjerë që do të shkruajë!

Faleminderit Thanas Medi për letërsinë tënde

Dy fjalë do m’i duroni për çmimn tjetër – the last but not the least!- si mund të jetë ndryshe me një çmim për përkthimin!

“Orlandi i çmendun” i Ariostos vjen në shqip nga Guljem DEDA

Përkthyes i një shkolle të veçantë përkthimi! Ajo e kampeve të internimit dhe e burgut të lirisë! Prej ku dolën, Pashk Gjeçi, Henrik Lacaj, Mark Dema e të tjerë…

Veç përkthimi ishte shpëtimi i shpirtit e i zemrës, si një mundësi arratie në të tjera vise e qytetërime. Por edhe si një mënyrë komunikimi të tërthortë me atë kohë të çmendur të cilës nuk i foli dot me zë të lartë sepse ia mbyllën gojën me pranga.

17 vjet nga jeta e vet i dha përkthimit poetik të Orlandit të çmendun,  brenda ferrit të realitetit më të çmendur shqiptar, në fshatin myzeqar Ndërnenas  – toponimi po aq aluçinante sa ndëshkimi i dijes në diktaturë-

Sot, pas vdekjes që e mori bash 20 vjet më parë, e kur veç pak vite liri i panë sytë, besoj se profesor Guljemi na sheh që atje lart,

tek i përulemi me mirënjohje për veprën e jetës, nga ato që s’bëhen më, se kërkojnë çmendurinë e pasionit që rrallë e hasim,

e falenderojmë për gegnishten e mrekullueshme që e radhit këtë tekst, njësoj si përkthimet perla të Pashk Gjeçit, në fondin e artë të leximeve shqipe,

e nderojmë sot duke i kërkuar ndjesë që shoqëria shqiptare, bota e letrave dhe njerëzit e fjalës nuk ditën, nuk mundën, nuk arritën t’ia shprehin se sa çmendurisht e bukur është vepra që na ka lënë.

Guljem Deda të përshëndes me fjalët e tua dhe vargjet e para të Orlandit:

Gratë dhe kalorësit, armët, dashunitë

Sjelljet këndoj, dhe veprat guximtare!